Czy koleusy lubią słońce? Jak o nie dbać?

Jak wygląda koleus?

Koleus Blumego – Plectranthus scutellarioides – nazywany inaczej pokrzywką brazylijską, uprawiany jest w domach i ogrodach, a doceniany jest głównie ze względu na piękne liście. Są one zdecydowanie ładniejsze niż niepozorne, białe lub jasnofioletowe kwiaty tych roślin. Kwiaty mają budowę wargową, zebrane są w wiechy, a pojawiają się w czerwcu i znikają we wrześniu. Aby energia rośliny mogła być zużyta na rozwój ozdobnych liści, kwiaty należy regularnie usuwać.

Ozdobne liście koleusa

Niewątpliwie to właśnie liście koleusa zachwycają najbardziej. Kształtem przypominają liście pokrzywy, ponieważ także mają ząbkowane brzegi. Mogą być jednobarwne, ale najczęściej zachwycają właśnie te wielobarwne, o różnorodnych wzorach. Występują w szerokiej gamie kolorystycznej – od intensywnie, soczyście zielonych, przez żółto-zielone, żółte, różowe, kremowe, czerwone, aż po czerwono-brązowe czy bordowe. Oczywiście występują w różnych kombinacjach. Ze względu na swój wygląd, popularnością cieszą się te sadzonki, które mają liście o odmiennie zabarwionych brzegach. Posadzone na rabatach, grządkach lub w donicach, zmieniają się w piękne morze barw.

Odmiany koleusa

Koleus to cała gama barw i odmian. Wśród nich warto wymienić:

‘Aligator Tears’ – liście kremowo-zielone
‘Black Prince’ – bardzo ciemne, niemal czarne liście
‘Bronze Age’ – zwarty pokrój i miedziano-brązowe liście
‘Buttermilk’ – liście żółto-zielone, postrzępione
‘Caipirinha’ – liście cytrynowe z bordowym żyłkowaniem
‘Cocoa Mint’ – liście bordowo-zielone
‘Dipt in Wine’ – liście bordowe z zieloną nasadą i obramowaniem
‘Electric Lime’ – liście jasnozielone z cytrynowym żyłkowaniem
‘Freckles’ – liście o jaskrawych kolorach żółci i brązu, z pomarańczowymi przebarwieniami
‘Golden Dreams’ – liście limonkowe z czerwonym żyłkowaniem
‘Keystone Kopper’ – liście w kolorze miedzianym
‘Kong Rose’ – liście duże, czerwono-bordowo-limonkowe, roślina idealna na stanowisko zacienione
‘Malibu Apricot’ – liście mocno powcinane, w kolorze morelowo-żółtym
‘Marooned’ – liście w kolorze bordowym
‘Oscar’ – liście czerwone z żółtym obramowaniem
‘Pele’ – liście żółto-zielone z bordowymi kropkami
‘Pineaplette Red’ – liście czerwono-brązowe
‘Pineappe Splash’ – liście cytrynowe z bordowymi, nieregularnymi plamami
‘Religious Rutabaga’ – liście w jaskrawych kolorach purpury, zieleni i kremowego odcienia
‘Ruffles Bordeaux’ – liście mocno powcinane, bordowe z zieloną obwódką
‘Ruffles Cooper’ – liście miedziano-łososiowe z jasnozielonym obramowaniem
‘Sky Fire’ – aksamitne, bordowe liście z jasnozielonym brzegiem
‘Spitfire’ – liście pomarańczowe
‘Sun Gold’ – liście zielono-żółte
‘The Flume’ – liście czerwono-bordowo-zielone
‘Timotei’ – liście kremowo-zielone
‘Violet Tricolor’ – liście o barwie czerwono-purpurowo-zielonej
‘Walter Turner’ – liście o barwie bordowo-czerwono-zielonej
‘Wild Lime’ – liście mocno pofalowane, w kolorze kremowo-zielonym.

Komponując rabatę, warto łączyć ze sobą odmiany o kontrastowych barwach liści. Patrząc na liczbę odmian koleusa, tworzenie takiej grządki nie powinno być trudne.

Czy koleusy preferują słońce?

Najlepszym stanowiskiem dla koleusów jest półcień. Liczne odmiany tolerują miejsca nasłonecznione, pod warunkiem, że słońce nie operuje tam przez cały dzień, a rośliny są wystarczająco obficie podlewane.

Koleusy są roślinami jednorocznymi, które uchodzą za łatwe w uprawie. Wystarczy im wspomniany półcień oraz humusowe, zasobne podłoże. Najlepsze jest podłoże o odczynie pH 5,8-6,0. Odwdzięczą się pięknem barwnych liści. Sama roślina osiąga wysokość 20-60 cm.

Gdzie sadzić koleusy?

Posadzenie koleusa na półcienistej rabacie sprawi, że zaaranżujesz sobie jednoroczną rabatę, która co roku może wyglądać inaczej. Ważne, by dobrać kolory liści tak, by pojawiały się jako powracający element kompozycji.

W cieniu pod drzewami warto zaaranżować „barwne wyspy”, które wprowadzą jaskrawy akcent wokół szarości pni.

Jeżeli natomiast marzy Ci się koleus w donicy, na balkonie lub tarasie, do wyboru masz wiele odmian o delikatnych wzorach liści, które zyskują przy bliższym podejściu.

Jaskrawe ubarwienie liści promieniuje na całe otoczenie, które powinno składać się z roślin wymagających uprawy w półcieniu, podobnie jak pokrzywka. Idealne sąsiedztwo to np. niecierpki waleriana o czerwonych kwiatach czy żółte lub żółto-pomarańczowe aksamitki i nagietki. Do nich warto dobrać żółto-brązowe lub czerwono-brązowe koleusy. Pięknie zaprezentują się one również w sąsiedztwie funkii oraz na rabatach z roślinami o ozdobnych liściach.

Inną propozycją jest posadzenie pokrzywki na jednolicie zielonym tle paproci lub krzewów iglastych. W takim wypadku wprowadzimy oryginalny, kolorowy akcent.

Sposób i termin sadzenia pokrzywki

Z atrakcyjnych liści sadzonek pokrzywek można utworzyć niezwykle barwne kobierce. Jeśli chcesz uzyskać koleusa z wysiewu, musisz zaopatrzyć się w poniższe przedmioty:

nasiona koleusa
ziemia
skrzynka do rozsad
deseczka
folia plastikowa
zraszacz.

Wysiew nasion do pojemników należy rozpocząć w lutym. Wówczas wsyp ziemię do skrzynki i wyrównaj jej powierzchnię, a następnie rozsiej równomiernie nasiona. Wciśnij ziarenka lekko w podłoże przy użyciu niewielkiej deseczki, ale nie przykrywaj ich ziemią. Następnie zwilż nasiona i ziemię zraszaczem. Skrzynkę przykryj folią przepuszczającą światło i ustaw ją w ciepłym, jasnym miejscu. Nie może ono jednak być wystawione bezpośrednio na słońce. Jeśli zagwarantujesz nasionom temperaturę około 20-22°C, zaczną kiełkować po około 2-3 tygodniach. Wtedy możesz zdjąć folię, ustawić skrzynkę w słonecznym miejscu i zraszać letnią wodą. Siewki są gotowe do przesadzenia do doniczek, kiedy będą w stadium 2 par liści. Sadzonki ustaw ponownie w słonecznym miejscu. Pamiętaj o nawożeniu co 14 dni.

Uwaga! Kiedy sadzonki będą już miały około 15 cm wysokości, uszczknij ich wierzchołki wzrostu. To pobudzi roślinę do tworzenia pędów bocznych i rozkrzewienia się. Jeśli nie potrzebujesz nowych nasion, usuwaj pojawiające się kwiatostany. To sprzyja bujniejszemu wzrostowi liści.

Jeśli natomiast zdecydujesz się na zakup gotowych sadzonek, wybieraj te o zwartym pokroju, dobrze ukorzenione i z licznymi pędami bocznymi. W żadnym wypadku nie kupuj roślin pożółkłych lub takich o nierozgałęzionej łodydze.

Kalendarz prac

Późną wiosną, od około połowy maja, rozsadę możesz przenieść do gruntu i sadzić w rozstawie około 20-30 cm. Przed posadzeniem podłoże wymieszaj z kilkucentymetrową warstwą kompostu, a następnie wyściółkuj ziemię wokół roślin.

Lato to czas intensywnego podlewania i regularnego nawożenia. Pokrzywki najlepiej nawozić raz w miesiącu nawozem pełnoskładnikowym dawkowanym według instrukcji producenta. Podlewaj roślinę, kiedy podłoże przeschnie.

Z kolei jesienią możesz pobrać sadzonki do ukorzenienia. Fragmenty pędów zanurz w naczyniach z wodą i poczekaj do utworzenia korzeni. Zmieniaj wodę raz w tygodniu, aby nie dopuścić do powstania zgnilizny. Gdy wytworzą się korzenie, przenieś roślinę do gruntu.

Pokrzywki nie lubią chłodu, dlatego warto je zimować w domu. W tym celu warto umieścić je w doniczkach i nieco skrócić, aby rozkrzewiły się bujniej.

Jakie choroby atakują koleusy?

Koleusy, jak większość roślin, nie są całkowicie odporne na choroby i szkodniki. Najczęściej pojawiają się na nich przędziorki, którym sprzyja ciepła i sucha pogoda. Wówczas na liściach powstają drobne, srebrzyste cętki, a na spodniej stronie liści można zaobserwować szkodniki. Porażone części należy usunąć, a samą roślinę należy opryskać roztworem szarego mydła. Pomaga również regularne i obfite podlewanie.

Oprócz tego, koleusa może atakować szara pleśń, pojawiająca się z kolei w wyniku nadmiernego podlewania. Jeśli uprawiasz koleusa w domu, musisz liczyć się z mączlikami i mszycami. Pozbędziesz się ich dostępnymi w sklepach preparatami.

Podsumowując, Koleus Blumego kojarzy się nam raczej z krótkowieczną rośliną pokojową. Tymczasem z powodzeniem można go uprawiać również na balkonie, tarasie lub na ogrodowej rabacie. Może mieć przeróżne kolory liści, w zależności od odmiany. Jest łatwy w uprawie, dlatego często gości w naszych domach i ogrodach.